fonologisch bewustzijn
fonologisch bewustzijn
Bij Logopedie SamenSpraak zijn Judy Kuipers, Liesbeth Snippe en Ria Sturmans gespecialiseerd in de behandeling van het fonologisch bewustzijn.
Het fonologisch en fonemisch bewustzijn
Vanaf jonge leeftijd ontwikkelen kinderen spelenderwijs hun taalbewustzijn. Ze leren de betekenis van begrippen als ‘verhaal’, ‘zin’, ‘woord’ en ‘klank’ kennen. Onder andere het voorlezen en zelf kijken/lezen in boekjes is voor deze ontwikkeling van belang.
Een onderdeel van dit taalbewustzijn is het fonologisch bewustzijn.
Fonologisch bewustzijn houdt in het kunnen omgaan met klanken. Bijvoorbeeld het opsplitsen van woorden in lettergrepen (‘hakken’), het verbinden van lettergrepen tot een woord (‘plakken’) en het rijmen.
Het kind leert naar de vorm van woorden te kijken in plaats van naar de betekenis. Bijvoorbeeld “paddenstoel is langer dan boom”. Dit is het objectiveren van gesproken woorden. De mate van fonologisch bewustzijn blijkt een goede voorspeller te zijn van toekomstige leesprestaties. Vandaar dat in de kleutergroepen veel aandacht hieraan wordt besteed.
Er zijn kinderen die moeite hebben met deze manier van naar woorden kijken/luisteren. Verder onderzoek naar de oorzaak kan dan nodig, dit kan bij een logopediste.
Een latere fase van fonologisch bewustzijn is het fonemisch bewustzijn.
Dit houdt in het besef dat woorden uit fonemen zijn opgebouwd. Fonemen zijn de letterklanken die met onze lettertekens corresponderen, dus niet de alfabetklanken. Voorbeelden van fonemisch bewustzijn zijn het kunnen opdelen van korte woorden in losse klanken (auditieve analyse) en het samenvoegen van klanken tot een woord (auditieve synthese). Ook klanken of woorden in een bepaalde volgorde onthouden en het bepalen van de klankpositie binnen een woord (‘Wat hoor je vooraan in /aap/?’) vallen onder het fonologische bewustzijn.
Logopedische behandeling kan dan ondersteuning bieden in de ontwikkeling van het fonologisch bewustzijn als kinderen hier moeite mee ondervinden.
Bij Logopedie SamenSpraak zijn Judy Kuipers, Liesbeth Snippe en Ria Sturmans gespecialiseerd in de behandeling van het fonologisch bewustzijn.